ŚWIADKOWIE JEHOWY PRZEGRALI SPRAWĘ SĄDOWĄ PRZECIWKO PAŃSTWU NORWESKIEMU

WSTĘP

Gubernator okręgów Oslo i Viken podjął decyzję o wycofaniu rejestracji Świadków Jehowy jako wspólnoty religijnej oraz dotacji od państwa, które otrzymują wszystkie zarejestrowane wspólnoty. Świadkowie Jehowy pozwali państwo, a sprawa w Sądzie Okręgowym toczyła się od 8 do 19 stycznia 2024 r. Orzeczenie Sądu zostało opublikowane 4 marca 2024 r., a Świadkowie Jehowy przegrali sprawę pod każdym względem. Poniżej znajduje się tłumaczenie najważniejszych części orzeczenia Sądu liczącego 30 stron i kilka moich komentarzy . [1]

CZY LITERATURA ŚWIADKÓW JEHOWY MOŻE BYĆ WYKORZYSTYWANA JAKO DOWÓD W SĄDZIE?

Zgodnie ze swoją strategią Świadkowie Jehowy nalegali, żeby ich książki i czasopisma nie zostały wykorzystane jako dowód rzeczowy przed Sądem. Ponieważ są to tematy religijne i tylko Świadkowie Jehowy mogą je interpretować. Próba zacytowania przez Gubernatora fragmentów z literatury Świadków była źle odebrana przez ŚJ bo,: cytuję słowa Świadków Jehowy na stronie 6:

Rozumienie praktyk religijnych przez państwo opiera się zasadniczo na jego własnej interpretacji tekstów religijnych. To przekroczenie niedozwolonej granicy. Władze i sądy nie mogą badać ani oceniać kwestii religijnych, takich jak stosunek do osób wykluczonych i odłączonych od społeczności… Ponadto rzekomym dowodem dla Państwa  są fragmentaryczne historie i przeżycia byłych , rozgoryczonych członków naszej organizacji.

Praktyka wykluczania nie jest taka, jak opisano w decyzjach. Nie udowodniono, że istnieje krzywdząca „zasada” wykluczania nieletnich lub krzywdząca „zasada” uniemożliwiająca prawo do swobodnej rezygnacji.

Każdy członek zboru sam decyduje, w jaki sposób, w oparciu o zasady biblijne, traktuje wykluczonych i odłączonych znajomych oraz członków rodziny.

Sąd pisze na stronach 13 i 14:

Świadkowie Jehowy argumentują, że literatura religijna – taka jak ta cytowana przez Sąd – nie może  być wykorzystywana jako dowód odmowy przyznania dotacji państwowych i rejestracji, ponieważ wymaga interpretacji religijnej wykraczającej poza kompetencje Sądu…

Państwo norweskie odrzuciło taką argumentację i jest zdania, że literatura religijna jest istotna, bo pokazuje, jaka jest ich rzeczywista praktyka religijna [wśród Świadków Jehowy]…

Sądł zgadza się z państwem.

Oznacza to, że to, co Świadkowie Jehowy napisali w swojej literaturze, może zostać wykorzystane jako dowód w sądzie.

CO OZNACZA UNIKANIE

Jak pisałem powyżej, Świadkowie Jehowy twierdzą, że opinia Sądu o unikaniu osób wykluczonych i odłaczonych przez zbór ŚJ nie jest prawidłowa. Kåre Sæterhaug ze skandynawskiego Biura Oddziału powiedział, że każdy Świadek sam decyduje, jak długo i często będzie miał kontakt  z osobą wykluczoną lub odłączoną, a organizacja nie ma ścisłych zasad dotyczących tego rodzaju kontaktów. W swoich uwagach końcowych prawnik Świadków Jehowy Anders Stray Ryssdal rozwinął wypowiedź Sæterhauga. Między innymi powiedział:

Nie ma ustalonej i ugruntowanej praktyki dotyczącej sposobu traktowania osób wykluczonych i odłączonych.

W ich nauczaniu nie ma nic, co wymagałoby zerwania kontaktu z wykluczonymi.

Wśród Świadków nie ma żadnej ustalonej zasady. Ale to sumienie każdego decyduje, jak często będzie miał kontakt z wykluczonymi.

Wszyscy, którzy znają Świadków Jehowy, wiedzą, że Sæterhaug kłamał. Adwokat powtórzył te kłamstwa i rozwinął je. Adwokat jednak uzyskał informacje od Świadków, więc prawdopodobnie składał swoje zeznania w dobrej wierze.

Wbrew twierdzeniom Świadków Jehowy Sąd doszedł do wniosku, że praktyka unikania wykluczonych i odłączonych ze zboru ŚJ  jest ciągle stosowana i jest też tak samo rygorystyczna, jak wczesniej twierdził to rząd norweski.

Jako dowód na to, co oznacza ostracyzm i unikanie Sąd przytoczył cytat ze Store Norske Lexicon (Wielki Leksykon Norweski), na podstawie którego, Sąd Najwyższy nawiązał do przypadku kobiety wykluczonej ze społeczności ŚJ  za to że,,została zgwałcona, a także wziął pod uwagę literaturę Świadków Jehowy. WNIOSEK:Sąd nie dał wiary kłamstwom Świadków Jehowy.

Sąd wysłuchał zeznań 24 świadków, którzy są lub byli kiedyś Świadkami Jehowy. Trybunał zapoznał się z zeznaniami 7 świadków ze zboru Świadków Jehowy i 7 innych świadków ze strony pozwanego Państwa norweskiego.Sąd stwierdził, że zeznania wszystkich 24 świadków w dużym stopniu zgadzają się z opinią rządu dotyczącą rygorystycznego traktowania osób wykluczonych i odłączonych przez ŚJ

Sąd nie dał wiary kłamstwom Świadków Jehowy, jakoby każdy Świadek na podstawie swego sumienia decydował o tym, jak często będzie miał kontakt z osobami wykluczonymi i odłączonymi.

PRAWNA PODSTAWA DECYZJI TRYBUNAŁU

Podstawą decyzji sądowej gubernatora okręgu Oslo i Viken o cofnięciu Świadkom Jehowy rejestracji i odmowie przyznania dotacji państwowych są przepisy prawa, ustawa o wspólnotach religijnych.  § 6 oraz dekret o wspólnotach religijnych Ustawa , § 6. Sąd Okręgowy odwołuje się także do różnych komentarzy na temat wspomnianych ustaw oraz do orzeczeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ETPC) i Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (EKPC) oraz do innych źródeł.

ODPOWIEDNIE PRAWA I ROZPORZĄDZENIA

Poniżej znajduje się angielskie tłumaczenie części odpowiednich przepisów. Pierwsza część § 6 Ustawy o wspólnotach religijnych i społecznościach(ustawa o wspólnotach wyznaniowych) stanowi:

Powody odmowy przyznania dotacji

Jeżeli wspólnota religijna lub osoby działające w jej imieniu stosują przemoc lub przymus, grożą, obrażają prawa dzieci, naruszają ustawowe zakazy dyskryminacji lub w inny sposób naruszają prawa i wolność innych osób to w takich sytuacjach danej  społeczności można odmówić przyznanie dotacji lub ją zmniejszyć. Dotację można również odmówić, jeśli dana społeczność wzywa do naruszeń praw wymienionych w tym akapicie lub je wspiera.

Pierwsza część § 6 dekretu o wspólnotach wyznaniowych i społecznościach mówi:

Wycofanie rejestracji

Jeżeli wspólnota religijna lub inna społeczność nie spełnia już wymogów rejestracyjnych lub innych wymogów lub żądań stawianych na mocy prawa wyznaniowego [ Ustawa o wspólnotach wyznaniowych i społecznościach ], gubernator może podjąć decyzję o wycofaniu rejestracji…

Rozważając, czy należy wycofać rejestrację danej  wspólnoty na podstawie tego, o czym mowa w prawie wspólnot religijnych § 6 ust. od 1 do 3, należy szczególnie wziąć pod uwagę jakie środki podjęła wspólnota religijna , aby zapobiegać takim nadużyciom. Należy położyć nacisk na to, jak poważna jest sytuacja i czy jest zamierzona. Systematyczne, ciągłe i umyślne naruszenia przepisów prawa, o których mowa w § 6 dział pierwszy, z zasady prowadzą do cofnięcia rejestracji.

ORZECZENIA SĄDU REJONOWEGO

Orzeczenie Sądu zostało opisane w dokumencie liczącym 30 stron. Poniżej znajduje się angielskie tłumaczenie głównych punktów decyzji Sądu:

Cytaty ze strony 24:

Podano instrukcje dotyczące sposobu stosowania ustawy o wspólnotach wyznaniowych i społecznościach.

Zgodnie z § 11 ust. 1 gubernator może podjąć decyzję o odmowie przyznania dotacji m.in. w przypadku, gdy wspólnota religijna dopuści się, nawołuje lub wspiera łamanie praw, o których mowa w Rozporządzeniu Religijnym i Life Stance Communities Act § 6, , lub nie przestrzega przepisów prawa dotyczących rejestrowania swoich członków i ich wypisywania. W § 4 ust. 4 znajduje się pouczenie, że można odmówić rejestracji w przypadku zaistnienia sytuacji, o których mowa w ustawie o wspólnotach wyznaniowych i społecznościach § 6 ust. 1.

Szczególny nacisk należy położyć na działania, jakie wspólnota religijna podjęła, aby zapobiec takim sytuacjom. oraz jak poważna jest sytuacja i czy jest zamierzona. W przypadku systematycznych, ciągłych i zamierzonych naruszeń dotacje zostaną odrzucone, a rejestracja zgodnie z zasadą zostanie cofnięta. Por. §§ 6 i 11.

Cytaty ze strony 25:

3.3 Czy spełnione są wymagania dotyczące odmowy przyznania dotacji Świadkom Jehowy?

Konkluzja jest taka, że przesłanki dotyczące odmowy państwowych dotacji i rejestracji Świadkom Jehowy zgodnie z prawem wspólnot wyznaniowych są spełnione, a decyzje [gubernatora] są prawomocne.

Poprzez wytyczne (od góry) i praktykę wykluczania Świadkowie Jehowy nawołują członków, aby unikali osób wykluczonych lub tych którzy rezygnują, w wyniku czego – z nielicznymi wyjątkami – doświadczają oni izolacji społecznej od pozostałych członków społeczności.

Sądł zgadza się z Państwem, że ma to skutki, które należy postrzegać jako poważne naruszenie praw i wolności innych osób, co stanowi podstawę do odmowy przyznania przez państwo dotacji i rejestracji, § 6, por. §§ 2 i 4.

Gubernator w swoich decyzjach odwoływał się do naruszenia zarówno prawa do swobodnej rezygnacji, jak i praw dziecka, zaś Departament – w sprawie dotyczącej dotacji państwowych na rok 2021 – jedynie wskazał, że doszło do naruszenia praw dziecka z naruszeniem art. procedura wykluczania ochrzczonych dzieci.

Uwagi do tej części projektu ustawy mówią, że jeśli dorośli członkowie z własnej nieprzymuszonej woli będą przestrzegać zasad, które ograniczają ich prawa i wolność, nie można tego postrzegać jako naruszenia w związku z tą zasadą. Ale, gdy zobowiązanie uznają za rujnujące i szkodliwe to  członkowie mogą zareagować rezygnacją. Dlatego też zasadę tę można zastosować do społeczności, które uniemożliwiają rezygnację lub naciskają członka ,który jest bezbronny i działa jawnie.

Sąd jest zdania, że istnieją wystarczające podstawy do odmowy państwowych dotacji i rejestracji, ponieważ Świadkowie Jehowy naruszają prawa dzieci. Dotyczy to w szczególności ich prawa do swobodnej rezygnacji z tej organizacji.

Wolność wyznania jest chroniona między innymi na mocy EKPC [Europejskiej Konwencji Praw Człowieka], art. 9 i norweskiej konstytucji § 16. Prawo do swobodnej zmiany religii lub przekonań jest absolutne i nienaruszalne. Daje to silną ochronę przed naciskami i przymusem, które mogą naruszać zasady tego prawa. ETPC [Europejski Trybunał Praw Człowieka] wielokrotnie podkreślał, że celem konwencji jest zabezpieczenie praw, które nie są tylko teoretyczne lub iluzoryczne, ale są praktyczne i skuteczne.

Norweska konstytucja, § 104, klauzula trzecia, przyznaje dzieciom prawo do ochrony swojej integralności i nietykalności osobistej. Prawo chroni bezbronność dzieci, ich zależność od dorosłych i ich wyjątkową potrzebę ochrony przed zagrożeniami.. Dobrym synonimem integralności jest „nienaruszalność”. Prawa te nie ograniczają się do konkretnych sytuacji. Ale obowiązują one wszystkich, zarówno rodziców, inne osoby prywatne, jak i całe społeczeństwo.

Ponadto podstawową kwestią jest dobro dziecka, por. Norweska Konstytucja § 104, klauzula druga i Konwencja ochrony dzieci [Konwencja ONZ o prawach dziecka], artykuł 3, klauzula pierwsza.

Wspomniano tutaj, że należy chronić dzieci przed skutkami praktyki wykluczania, która poważnie narusza wolność zmiany religii i przekonań. W Norwegii ustawowy wiek religijny wynosi 15 lat, por. ustawa o wspólnotach religijnych i społecznościach § 2. W przypadku nieletnich ochrzczonych w tym wieku zastosowanie prawa do swobodnej rezygnacji byłoby praktycznie niemożliwe, gdyż konsekwencją byłaby utrata normalnego kontakt z rodziną i przyjaciółmi, a także rodzicami, rodzeństwem i innymi osobami w gospodarstwie domowym, zwłaszcza gdy wyprowadzają się z domu. Poza tym, gdy osiągną dorosłość, będzie to bardzo trudne również.

Cytaty ze strony 26:

Nie można stawiać dzieci w sytuacji, w której wiążą się przepisami, które w praktyce stwarzają ogromne przeszkody dla ich praw i wolności co do zmiany religii i przekonań, zarówno w dzieciństwie, jak i w późniejszym etapie życia. Nie wystarczy wykazać, że małoletni został poinformowany o trybie wykluczenia przed chrztem lub że ustawowy wiek religijny wynosi 15 lat. Dzieci są szczególnie podatne i wrażliwe na kontakty społeczne i inne wstrząsające sytuacje, dlatego w większości przypadków nie będą przygotowane na dokonywanie wyborów mających wpływ na całe życie. Podobnie jak w przypadku młodszych dzieci, które mogą zostać przyjęte lub usuniete  ze wspólnot religijnych przez osoby pełniące obowiązki rodziców, wtedy również nie zapewni im sie prawa do swobodnej rezygnacji.

Prawa dzieci łamane są także przez izolację społeczną związaną z wykluczeniem lub samym strachem przechodzenia przez tą procedurę.. A to stwarza niebezpieczeństwo poważnych i szkodliwych skutków dla ich zdrowia i dobrego samopoczucia. Traktowanie takie kwalifikuje się wówczas jako przemoc psychiczna i rażące naruszenie Konwencji o Dzieciach, art. 19.

W tym miejscu należy podkreślić, że całkiem naturalnym jest, że młodzi ludzie wkraczający  w dorosłość – w ramach rozwoju i tworzenia własnej tożsamości – naruszą zasady, które mogą prowadzić do wykluczenia, takie jak stosunki seksualne lub dystansowanie się od poglądu na życie, których nie są pewni.

Jak podkreśla pan Tobin, przy ocenie narażenia dziecka należy wziąć pod uwagę zarówno elementy subiektywne, jak i obiektywne. Nie musi zaistnieć  natychmiastowa i trwała krzywda, wystarczy, aby dziecko było wystawiaone  na ryzyko urazów psychicznych czy emocjonalnych. Nie ma żadnego progu, który musi zostać osiągnięty, aby dane działanie mogło mieć negatywny skutek, ani nie ma wymogu, że działanie musiało być zamierzone i z premedytacją.

Por. Dekret o wspólnotach wyznaniowych i społecznościach, §§ 6, klauzula druga i 11 klauzula  druga i czwarta.

Nie ulega wątpliwości, że to Świadkowie Jehowy ponoszą odpowiedzialność za naruszenia ,ktore doprowadziły do odmowy dotacji państwowych i rejestracji zgodnie z ustawą o wspólnotach wyznaniowych i społecznościach. Jf § 6 ust. 1, przecinek trzeci oraz Ustawa o wspólnotach wyznaniowych i społecznościach, § 11, lit. a i Propozycja projektu ustawy, s. 257.

Oczywiste jest także, że ustawa o wspólnotach wyznaniowych i społecznościach §§ 6, por. 4, spełnia wymogi podstawy prawnej, zob. Norweska Konstytucja § 113. Wymóg jest taki, że prawo musi być „dostępne i tak dokładne, jak pozwalają na to warunki”, por. HR-2014-2288-A. Naruszenia dotyczą podstawowego obszaru prawa, a konsekwencje są oczywiste..

Cytaty ze strony 27

Odmowa rejestracji i dotacji państwowych oznacza słuszną dyskryminację Świadków Jehowy oraz innych wspólnot religijnych i społecznościowych, które otrzymują dotacje państwowe i są zarejestrowane(a nie spełniaja tych warunków). Dyskryminacja ta ma związek z religią.

Ochrona przed naduzyciem dyskryminacji oznacza, że dyskryminacja musi być oparta na prawie oraz mieć obiektywne i rozsądne uzasadnienie.

Państwo norweske spełniło te wymagania.

Oczywiste jest, że decyzje mają na celu zagospodarowanie środków publicznych (dotacje) i funkcji publicznych (przeprowadzenie ceremonii zaślubin) w sposób służący celom społecznie korzystnym oraz chroniący prawa i wolności innych osób. Są to uzasadnione cele, por. Propozycja projektu ustawy, strony 191 i 192.

Jak stwierdziło Państwo, z praktyki ETPC [Europejskiego Trybunału Praw Człowieka] wynika, że państwa mają prawo ustanawiać rozwiązania, w ramach których wspólnoty religijne mogą ubiegać się o określony status dający określone przywileje. Kryteria zawarte w ustawie o wspólnotach wyznaniowych i społecznościowych są sformułowane w sposób obiektywny, co oznacza, że każda wspólnota, która działa, uznaje i wspiera prawa wymienione w ustawie o wspólnotach wyznaniowych i społecznościowych § 6 klauzula pierwsza, a jeśli nie to Państwo, może odmówić przyznania dotacji. Wspólnoty te można także pozbawić wcześniejszej rejestracji lub odmówić nowej rejestracji na podstawie ustawy o wspólnotach wyznaniowych i społecznościowych § 4,. W Propozycji projektu ustawy zakłada się, że nowe regulacje mogą oznaczać zaostrzenie tych praktyk. Ponieważ prawo jest nowe, możemy spodziewać się, że upłynie trochę czasu, zanim możliwe będzie wprowadzenie porównywalnych praktyk o określonej skali.

Przy ocenie dyskryminacji rozsądne jest uwzględnienie praw i interesów. Należy także ustalić, czy dyskryminacja jest konieczna do osiągnięcia uzasadnionych celów.

Kilka czynników sugeruje, że Świadkowie Jehowy mogli by nadal otrzymywać dotacje państwowe i być zarejestrowani zgodnie z ustawą o wspólnotach religijnych i społecznoścowych.

Najważniejszą z nich jest to, że wolność religijna daje Świadkom Jehowy prawo do wyrażania swojej religii poprzez nauczanie i wierzenia, w porównaniu z zasadą, że wszystkie wspólnoty wyznaniowe należy wspierać w ten sam sposób. Por. Norweska Konstytucja § 16.

Praktyka wykluczania jest powszechnie znana i wiemy, że była ona częścią nauczania przez te wszystkie lata, gdy Świadkowie Jehowy byli rejestrowani na podstawie poprzedniego prawa wspólnot religijnych.

Nauczanie i praktyki religijne są takie same na całym świecie, a Świadkowie Jehowy jasno dali do zrozumienia, że utrata rejestracji i dotacji państwowych spowoduje pewne zmiany w ich zwyczajach religijnych. Nie ulega wątpliwości, że rejestracja i dotacje państwowe mają ogromne znaczenie dla Świadków Jehowy i ich członków.

Dotacje państwowe stanowią znaczną część podstawy dochodu społeczności w Norwegii. Na lata 2021–2023 roczne dotacje wyniosły od 16 do 18 mln koron.

Cytaty ze strony 28:

Rejestracja jest ważna także dlatego, że oznacza spełnienie przez daną społeczność określonych wymagań w zakresie organizowania się i stosowania ich. I nie należy tego postrzegać jako pogwałcenie praw i wolności innych osób. Ponadto jest to wymóg udzielania ślubów. Por. ustawa o wspólnotach religijnych społecznościach, rozdział 2. Musimy założyć, że dla wielu członków zborów te rzeczy są ważne w związku z głoszeniem innym.

Na przestrzeni dziejów Świadkowie Jehowy doświadczyli prześladowań i dyskryminacji. Nietrudno zrozumieć, że członkowie społeczności reagują wyjątkowo silnie, gdy są kojarzeni z poważnym naruszeniem przez nich  praw innych osób. Dla nich ma to podłoże religijne, według nich to są zasady oparte na miłosci.

Jak wspomniał Sæterhaug, niewielu Świadków zostaje wykluczonych i jeszcze mniej rezygnuje. Należy założyć, że praktyka wykluczania przyczynia się do stabilności w zborach i że jest to postrzegane jako coś ważnego dla społeczności i jej członków. Kilku Świadków, także tych, którzy mieli złe doświadczenia po opuszczeniu wspólnoty, podkreśliło, że w zborach zaznali bezpieczeństwa. NN stwierdziła, że dorastanie wśród Świadków Jehowy to najlepsze wychowanie dzieci na świecie i że to wyznanie jest jak międzynarodowa rodzina(cytat ŚJ).

Sąd zgadza się ze Świadkami Jehowy, że odmowa przyznania dotacji państwowych i rejestracji to stygmatyzacja tego wyznania. Świadek NN, która jest aktywnym członkiem zboru, wyraziła zaniepokojenie opinią ludzi, po tym jak  Świadkowie Jehowy utracili rejestrację jako wspólnota religijna. Członkowie są znani na całym świecie jako ludzie przestrzegający prawa i to bolesne i obraźliwe, że nie pozwala się im na udzielanie ślubów we własnym Domu Bożym. Sąd zrozumiał też to co powiedział,  Ben Elder z Europejskiego Stowarzyszenia Świadków Jehowy że takie powody są ważniejsze niż dotacje finansowe.

W opinii Sądu jednak powody te nie są na tyle istotne, aby uznać ograniczenia nałożone na Świadków Jehowy za nieuzasadnione.

Praktyka wykluczania oznacza, że łamane jest prawo dzieci do swobodnej rezygnacji. Jest to nienaruszalna część wolności religijnej, dla ochrony,której państwo musi dołożyć wszelkich starań. Odmowa przyznania dotacji i rejestracji jest reakcją zgodną z uzasadnionymi decyzjami. Aby uzyskać rządowe wsparcie dla danej organizacji , rejestracji i dotacji, ważne jest, aby prawo do swobodnej rezygnacji stało się rzeczywistością w danych społecznościach, które otrzymują dokument rejestracji i pobierają dotacje. Państwo w tej trudnej sprawie wybrało rozwiązanie, które w sumie jest wyważone i rozsądne. Decyzje te oznaczają, że uwaga skupiła się na praktyce, która jest bardzo problematyczna. Może to samo w sobie stanowić mechanizm ochrony dzieci, które są w kolejce do członkostwa w organizacji ŚJ . Sąd nie widzi powodu, aby w związku z decyzją dokonywać rozróżnienia pomiędzy dotacją a rejestracją.

Sąd nie uważa za konieczne aby jeszcze dokładniej rozpatrywać, czy decyzje te stanowią ingerencję w prawo społeczności do wyrażania swojej religii lub w inne prawa, które w sposób naturalny mogą być ze sobą powiązane. Wymóg interwencji dozwolonej przez prawo, konieczność i uzasadniony powód jest w każdym przypadku spełniony.

Cytaty ze strony 29:

To samo dotyczy twierdzenia, że decyzje te naruszają prawa własności zgodnie z EKPC [Europejską Konwencją Praw Człowieka], protokół dodatkowy nr 1, art. 1, gdyż Świadkowie Jehowy mają uzasadnione oczekiwanie otrzymania dotacji. Interwencja rządowa jest również w tym przypadku uzasadniona i proporcjonalna.

Co więcej, oczywiste jest, że Świadkowie Jehowy nie mają żadnych niezależnych roszczeń co do rejestracji jako wspólnota, ani na podstawie ustawy o wspólnotach religijnych , ani na podstawie EKPC [Europejskiej Konwencji Praw Człowieka].

ZAKOŃCZENIE SPRAWY I WYROK

1. Państwo norweskie, reprezentowane przez Ministerstwo ds. Dzieci i Rodziny, zostaje uniewinnione.
2. Świadkowie Jehowy zostają skazani przez Ministerstwo ds. Dzieci i Rodziny na pokrycie kosztów sądowych na rzecz państwa w wysokości 1 140 505 koron.(108 000,00 USA $)

UWAGI KOŃCOWE 

Bilans wyroku Sądu można sprowadzić do następującego stwierdzenia: Świadkowie Jehowy są znani jako lud starający się przestrzegać prawo, który dokłada wszelkich starań, aby przestrzegać zasad biblijnych. Ważne jest, aby byli zarejestrowani jako wspólnota religijna i otrzymywali dotacje państwowe. Są powody, dla których Świadkowie Jehowy powinni być traktowani jak większość innych wspólnot religijnych które mają już rejestrację i dotacje.

Istnieje jednak jedno prawo, które jest absolutne i nienaruszalne, a które społeczność ŚJ jawnie narusza. Jest to prawo do swobodnej zmiany religii lub przekonań. Procedury wykluczania Świadków Jehowy niemal uniemożliwiają dzieciom rezygnację z tej religii, i stwarzają duże przeszkody także dla dorosłych. Z tego powodu łamane są prawa dzieci.!!!

Stanowi to naruszenie wymogów norweskiego prawa dotyczącego rejestracji danej społeczności i otrzymywania dotacji państwowych. Dlatego też Sąd zgadza się z Państwem norweskim, że podstawy decyzji gubernatora w sprawie odmowy rejestracj i dotacji państwowych Świadkom Jehowy są ważne i zgodne z prawem.